Product Admin Menu

Đọc báo Đảng là nhu cầu không thể thiếu của cán bộ và nhân dân.   Ảnh: H.T

Tôi không thể đưa ra định nghĩa chính xác về tin muốn xem và tin nên xem, chỉ đưa ra ví dụ đơn giản như trên để chúng ta dễ phân biệt.

Nếu làm phép so sánh thì rõ ràng, tin muốn xem hấp dẫn hơn hẳn tin nên xem, bởi nó đáp ứng tức thời thông tin xã hội mà đa phần người đọc quan tâm, nhưng đó là dạng tin xem cũng được, không đăng tải cũng chẳng ảnh hưởng gì hòa bình thế giới. Chính vì vậy, trong thời đại bùng nổ thông tin như hiện nay, nhất là sự chiếm lĩnh “thị trường tin tức” của Youtube, Facebook, Zalo..., hầu hết các báo online, thậm chí là những fanpage (một trang được lập ra từ Facebook) của các tờ báo chính thống đã dần chuyển hướng ưu tiên đăng tải những tin tức muốn xem để thu hút độc giả, tăng lượng phát hành, thu hút nhiều hợp đồng quảng cáo. Nhưng buồn thay, những tin tức muốn xem đa phần lại là tin giật gân, câu khách, thậm chí là ba xu, rẻ tiền kiểu như: chuyện đời tư, xì-căng-đan của người nổi tiếng, nhất là các “sao”; những vụ bạo lực, cướp của, giết người dã man… Tính định hướng, tính chính luận trong những tin tức này hầu như không có. Dễ dàng thấy, trên các trang mạng, những tin tức loại này có số lượt view (xem), like (thích), share (chia sẻ) hơn hẳn những thông tin khác; đặc biệt là số lượng người comment (bình luận) thường rất đông đảo, họ bàn tán một cách sôi nổi, nhiệt tình. Điển hình mới đây nhất là vụ án một người vợ chết nghi bị cắt cổ, trong nhà ở phường 2 (TP. Bạc Liêu). Ngay lập tức, lướt Facebook đã thấy các fanpage chia sẻ “rần rần” thông tin này.

Trở lại ví dụ trên có thể thấy, tin nên xem tuy không “bắt mắt ngay từ cái nhìn đầu tiên” bằng tin muốn xem, nhưng lại là thông tin rất bổ ích, chứa nhiều giá trị, thiết thân với công chúng hoặc nhóm độc giả chuyên biệt. Trước đây, hầu hết tờ báo Đảng (bài viết này chỉ đề cập đến báo in) đều thiên về thông tin nên xem. Mà cụ thể là đăng tải những chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; tình hình kinh tế, chính trị, văn hóa - xã hội của đất nước, của tỉnh; những diễn biến của thế giới; thành tựu về khoa học - kỹ thuật, y học của nhân loại; những kinh nghiệm hay trong cuộc sống, mô hình sản xuất, kinh doanh hiệu quả, cổ xúy cái hay, bài trừ “cỏ dại”… Nhìn nhận một cách khách quan, những thông tin này không mấy hấp dẫn đối với phần đông bạn đọc, đặc biệt là giới trẻ. Tuy nhiên, chúng lại cung cấp, phổ biến kiến thức, nâng cao dân trí, cổ động và tổ chức phong trào cách mạng của nhân dân để thực hiện thành công mục tiêu chiến lược phát triển kinh tế - xã hội. Vì vậy mọi người hãy nên đọc, nên xem!

Kinh tế báo chí mạnh là điều kiện hàng đầu để giúp một tờ báo tồn tại và phát triển. Bị đánh giá là tờ báo “khô khan”, kén bạn đọc, trước sự phát triển mạnh mẽ của báo chí điện tử và các phương thức truyền thông trên mạng Internet, đối với báo Đảng, việc lựa chọn truyền đạt “tin nên xem” hay “tin muốn xem” càng trở thành bài toán khó. Bởi nếu chỉ đăng tải những tin tức nên xem thì chẳng khác nào “ép” công chúng đọc những tin tức mà họ không mấy hứng thú muốn đọc, từ đó việc phát hành báo sẽ gặp nhiều khó khăn, ảnh hưởng đến nguồn thu. Ngược lại, nếu ưu tiên đăng tải những tin tức muốn xem thì e rằng sẽ sa vào… báo lá cải, đi chệch tôn chỉ, mục đích, giảm sút tính định hướng, dẫn dắt dư luận xã hội.

Đứng trước thực tế này, báo Đảng phải làm sao để có thể sống còn? Nếu bạn là nhà báo, bạn sẽ chọn truyền đạt đến người đọc loại tin tức nào? Nhiều ý kiến cho rằng, dù thế nào thì báo Đảng cũng không thể chạy theo tin tức muốn xem kiểu giật gân, câu khách chỉ vì muốn bán được báo, mà xa rời tôn chỉ, mục đích của tờ báo. Tuy nhiên, như trên đã nói, đa phần tin tức muốn xem là tin giật gân, ba xu, rẻ tiền…, chỉ là “đa phần” thôi, nghĩa là cũng vẫn còn một số “tin muốn xem” có giá trị, ý nghĩa và đôi khi giá trị, ý nghĩa đó lại là do góc nhìn, sự chuyển tải của nhà báo. Ví dụ, trước thông tin anh B. bị giết hại, cô C. bị tung clip sex lên mạng… chúng ta không tập trung “mô tả” lại sự việc mà cần phân tích, bình luận, lý giải để thấy được bản chất thông tin, sự toàn cảnh, đa chiều của vấn đề, những bài học rút ra. Từ đó định hướng bạn đọc, giúp công chúng nhận biết giá trị, bản chất căn cốt, tính khách quan, toàn diện của thông tin để có thể nhận thức đúng, biết cách phòng tránh… Đó là cách mà báo Đảng đi tìm thị trường để tồn tại. Bởi vậy, người làm báo phải có bản lĩnh chính trị vững vàng, đạo đức nghề nghiệp trong sáng, tinh thông nghiệp vụ để thu thập, sàng lọc, xử lý, truyền tải những tin tức muốn xem dạng này để tờ báo Đảng trở nên hấp dẫn hơn.

Bên cạnh đó, đội ngũ nhà báo, phóng viên cần phải nâng trình độ chính trị, trình độ chuyên môn nghiệp vụ, cập nhật kiến thức thường xuyên và không ngừng để có cách phản ánh, chuyển tải sinh động, hấp dẫn những “thông tin nên xem” vốn khô khan, nhằm tạo đột phá lấn át thông tin muốn xem trên Internet, nhất là mạng xã hội.

Tuy nhiên, mọi nỗ lực của đơn phương báo Đảng thôi vẫn chưa đủ. Thực trạng nhiều tờ báo đang chạy theo tin tức muốn xem, một lần nữa chúng ta cần nhìn lại vai trò của độc giả. Dưới góc độ là một bạn đọc, đã biết bao nhiêu lần bạn đọc cái kiểu tin: anh A. giết cô Y., cô B. giật chồng cô N.…? Có “cầu” ắt có “cung”, vậy thì đừng trách sao báo chí lại “ưu ái” đăng những thông tin giật gân như thế! Nói như thế có nghĩa là độc giả cần phải cân nhắc hơn khi đọc, trách nhiệm nhiều hơn khi bấm biểu tượng like, share.

Cẩm Huyền

Theo nguồn ĐS "Nhà báo & Nghề báo"